Συμφωνία γεμάτη «γκρίζες» ζώνες: Τι έδωσε και τι πήρε η Αθήνα
Συμφωνία γεμάτη «γκρίζες» ζώνες: Τι έδωσε και τι πήρε η Αθήνα
Η μείωση του αφορολογήτου, θα πρέπει πλέον να θεωρείται δεδομένη καθώς τα κυβερνητικά στελέχη δεν επιδιώκουν να διαψεύσουν αλλά να προβάλουν τα «αντίμετρα».
Παρά τις χθεσινές πανηγυρικές δηλώσεις της κυβέρνησης περί «δημοσιονομικά ουδέτερου» πακέτου μεταρρυθμίσεων, είναι σαφές ότι η διαπραγμάτευση με τους θεσμούς για όλα τα κρίσιμα ανοικτά θέματα μόλις τώρα αρχίζει.
Από τη χθεσινή συνεδρίαση του Eurogroup προέκυψαν μόνο δύο δεδομένα: πρώτον ότι η ελληνική κυβέρνηση θα νομοθετήσει μέτρα με ημερομηνία ενεργοποίησης την 1η Ιανουαρίου 2019. Και δεύτερον ότι το «κουαρτέτο» θα επιστρέψει στην Αθήνα πιθανότατα την επόμενη εβδομάδα προκειμένου να προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις για την επίτευξη της τεχνικής συμφωνίας.
Όλα τα υπόλοιπα θέματα παραμένουν αυτή τη στιγμή «ανοικτά». Έτσι:
1. Δεν είναι σαφές ποια θέση έχει πάρει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο όσον αφορά στην αναγκαιότητα λήψης πρόσθετων δημοσιονομικών μέτρων. Υπενθυμίζεται ότι το ΔΝΤ «έβλεπε» κενό της τάξεως του 2% του ΑΕΠ (ή περίπου 3,6 δις. ευρώ) το οποίο θα έπρεπε να καλυφθεί με πρόσθετα μέτρα προκειμένου η Ελλάδα να επιτύχει πρωτογενή πλεονάσματα της τάξεως του 3,5% του ΑΕΠ. Στις διαπραγματεύσεις που θα ξεκινήσουν, θα πρέπει να πειστεί το ΔΝΤ ότι η «τρύπα» που έβλεπε έχει… εξαφανιστεί. Διαφορετικά πώς θα προκύψει η «δημοσιονομικά ουδέτερη» μεταρρύθμιση στην οποία αναφέρεται η ελληνική κυβέρνηση;
2. Δεν έχει συμφωνηθεί για πόσα χρόνια η Ελλάδα θα πρέπει να παραγάγει πρωτογενή πλεονάσματα της τάξεως του 3,5% του ΑΕΠ μετά το 2018 οπότε και λήγει το 3ο μνημόνιο.
3. Παραμένει ανοικτό το θέμα του δημοσιονομικού κενού για το 2018. Τον Δεκέμβριο, οι δύο πλευρές –ελληνική κυβέρνηση και θεσμοί- μιλούσαν για μια τρύπα της τάξεως των 700 εκατ. ευρώ η οποία θα πρέπει να καλυφθεί με πρόσθετα μέτρα. Μένει να φανεί αν θα επιβεβαιωθεί το μέγεθος αυτής της τρύπας αλλά και το πώς ακριβώς θα καλυφθεί. Αν οι θεσμοί επιμείνουν ότι χρειάζονται νέα μέτρα για να καλυφθεί το κενό του 2018, τότε θα δούμε παρεμβάσεις στο σκέλος των φορολογικών απαλλαγών αλλά και των κοινωνικών επιδομάτων. Αυτά τα μέτρα μόνο «ουδέτερα» δεν θα είναι
4. Στα εργασιακά, το non paper του Μεγάρου Μαξίμου μιλάει για «δυνατότητα επιστροφής της εργασιακής κανονικότητας των συλλογικών διαπραγματεύσεων νωρίτερα, δηλαδή πριν από το τέλος του προγράμματος». Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι δεν θα υπάρξει καμία αλλαγή στο θέμα των συλλογικών διαπραγματεύσεων μέσα στο 2017 και οι ελπίδες για τις όποιες παρεμβάσεις ειδικά στο θέμα των κλαδικών συμβάσεων, μετατίθενται τουλάχιστον για το 2018.
5. Από τις δηλώσεις Νταϊσενμπλουμ προκύπτει ότι ανοίγει και πάλι θέμα ασφαλιστικού. Η κυβέρνηση δεν αρνείται ότι παραμένει στο τραπέζι το θέμα της περικοπής των υφιστάμενων συντάξεων. Εκτιμά όμως ότι θα μπορέσει να μεταθέσει τις όποιες περικοπές για το 2020 (σ.σ οι αναφορές κυβερνητικών στελεχών παραπέμπουν σε οριστική κατάργηση της προσωπικής διαφοράς από το 2020 έως το 2025) και να εξασφαλίσει ως αντιστάθμισμα την αύξηση των κοινωνικών δαπανών.
6. Το θέμα των μεσοπρόθεσμων μέτρων για τη διευθέτηση του χρέους, παραπέμπεται να συζητηθεί σε επόμενη συνεδρίαση του Eurogroup χωρίς να προκύπτει από κάπου ότι οι Ευρωπαίοι είναι διατεθειμένοι να προχωρήσουν σε περαιτέρω «εξειδίκευση». Έτσι, παραμένει ασαφές σε αυτή τη φάση το αν θα εκπληρωθούν οι προϋποθέσεις που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να εντάξει την Ελλάδα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
Τα «αντίμετρα»
Η μείωση του αφορολογήτου, θα πρέπει πλέον να θεωρείται δεδομένη καθώς επισήμως πλέον, τα κυβερνητικά στελέχη δεν επιδιώκουν να διαψεύσουν αλλά να προβάλουν τα «αντίμετρα» που θα νομοθετηθούν. Χωρίς να είναι δεδομένο ότι τα αντίμετρα θα φέρουν το ίδιο δημοσιονομικό όφελος με τη ζημιά που θα προκληθεί από τη μείωση του αφορολογήτου –αυτό λέει η κυβέρνηση αλλά δεν επιβεβαιώνεται από τους Ευρωπαίους και δεν θα μπορούσε δεδομένου ότι δεν έχει καν ανοίξει η συζήτηση για το δημοσιονομικό κενό του 2019- η κυβέρνηση σπεύδει να «διαρρεύσει» από τώρα μέτρα με θετικό πρόσημο όπως τα ακόλουθα:
1. Μείωση του ΕΝΦΙΑ και συνολικό επανασχεδιασμό του φόρου ώστε ωφεληθούν οι έχοντες μικρή περιουσία και χαμηλά εισοδήματα και ο φόρος να αποκτήσει τα χαρακτηριστικά του Φόρου Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας. Ήδη, συζητούνται ποσοστά μείωσης του ΕΝΦΙΑ κατά 35-40% ποσοστό όμως που οδηγεί σε δημοσιονομικό κόστος της τάξεως του ενός δις. ευρώ.
2. Συγκεκριμένες μειώσεις στον ΦΠΑ με έμφαση στα προϊόντα και στις υπηρεσίες ευρείας κατανάλωσης. Μεταξύ αυτών, το ελληνικό «στρατόπεδο» θέλει να προωθήσει μειώσεις στον ΦΠΑ της ενέργειας (σ.σ σήμερα επιβάλλεται συντελεστής 13% και ο μόνος τρόπος μείωσης είναι η μετάταξη στον χαμηλό συντελεστή του 6%)
3. Μεταφορά των μεταφορικών υπηρεσιών από τον κανονικό συντελεστή που βρίσκονται σήμερα (24%) στο 13%
4. Επαναφορά βασικών ειδών διατροφής από το 24% επίσης στο 13%
5. Επανεξέταση των ασφαλιστικών εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών
Εurogroup με χαμηλές προσδοκίες, στο τραπέζι μέτρα 2,7 δισ.
Οποιοδήποτε ποσό κάτω από τα 2,7 δις. ευρώ, εκτιμάται ότι μπορεί να γίνει δεκτό από την ελληνική πλευρά προκειμένου να «ξεμπλοκάρουν» οι διαπραγματεύσεις.
Να κατεβάσει τον «λογαριασμό» των μέτρων που θα πρέπει να νομοθετήσει το κοινοβούλιο όσο το δυνατόν χαμηλότερα θα επιδιώξει στο σημερινό Eurogroup η ελληνική αντιπροσωπεία.
Η δέσμευση Τσακαλώτου για νομοθέτηση των προληπτικών μέτρων, είναι αυτό που περιμένουν να «ακούσουν» οι υπουργοί Οικονομικών των χωρών μελών της Ευρωζώνης αλλά και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προκειμένου να επιτρέψουν την επιστροφή των κλιμακίων στην Αθήνα.
Που μπαίνει ο «πήχης»; Οι απαιτήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ξεκίνησαν από το 2% του ΑΕΠ ήτοι από τα 3,6 δις. ευρώ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αμφισβητώντας τα «νούμερα» του ΔΝΤ εμφανίζεται πρόθυμη να κατεβάσει τον λογαριασμό κοντά στο 1,5% του ΑΕΠ δηλαδή κοντά στα 2,7 δις. ευρώ. Οποιοδήποτε ποσό κάτω από τα 2,7 δις. ευρώ, εκτιμάται ότι μπορεί να γίνει δεκτό από την ελληνική πλευρά προκειμένου να «ξεμπλοκάρουν» οι διαπραγματεύσεις.
Χαμηλές προσδοκίες
Ο πήχης των προσδοκιών έχει κατέβει χαμηλά καθώς εκπρόσωποι από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές δηλώνουν κατηγορηματικά –με τελευταίο τον Τόμας Βίζερ- ότι πλήρης συμφωνία δεν μπορεί να υπάρξει. Μπορεί όμως να υπάρξει πρόοδος.
Το «κλειδί» όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές είναι ένα νούμερο: αφορά στο ύψος των προληπτικών μέτρων που θα κληθεί να νομοθετήσει η Ελλάδα για να πείσει το ΔΝΤ ότι θα επιτευχθεί ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος για την περίοδο μετά το 2018. Όσο και αν φαίνεται υπεραπλουστευτικό, οι υπουργοί Οικονομικών των χωρών μελών της Ευρωζώνης θα καταγράψουν πρόοδο στις διαπραγματεύσεις αν μετά τη συνεδρίαση της Δευτέρας προκύψει ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο συμβιβάζεται και με μέτρα κάτω του 2% του ΑΕΠ –δηλαδή λιγότερα από 3,6 δις. ευρώ- για την περίοδο μετά το 2019.
Πολύ απλά, το μόνο που χρειάζεται για να ξεμπλοκάρουν οι διαπραγματεύσεις είναι το ΔΝΤ να αποδεχτεί ότι οι δημοσιονομικές επιδόσεις της Ελλάδας είναι καλύτερες από αυτές που περιγράφονται στην έκθεση που παρουσίασε πρόσφατα το Ταμείο για την Ελλάδα. Αν σε μια κοινή ανακοίνωση των υπουργών Οικονομικών και των εκπροσώπων του ΔΝΤ που θα παραστούν τη Δευτέρα στο Eurogroup υπάρξει κοινή θέση ότι το πρωτογενές πλεόνασμα της Ελλάδας δεν είναι 0,9% του ΑΕΠ όπως ισχυρίζεται το ΔΝΤ αλλά (τουλάχιστον) 2% όπως λέει η Ελλάδα και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τότε ο πήχης των προληπτικών μέτρων κατεβαίνει κάτω από το 2% του ΑΕΠ και όλοι οι εμπλεκόμενοι εξασφαλίζουν μια πρώτη «νίκη»:
1. Η Ελλάδα καταφέρνει να ρίξει τον λογαριασμό των μέτρων κάτω από τα 3,6 δις. ευρώ
2. Οι Ευρωπαίοι εξασφαλίζουν ότι η Ελλάδα θα παρουσιάσει πρωτογενή πλεονάσματ 3,5% του ΑΕΠ και μετά το 2018
3. Το ΔΝΤ εξασφαλίζει ότι θα ληφθούν πρόσθετα μέτρα για να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι.
Ελπίδες για να κατέβει ο πήχης των μέτρων υπάρχουν και αυτό φάνηκε και μέσα στο Σαββατοκύριο.
Η έκθεση του Συμβουλίου που αμφισβητεί τους υπολογισμούς του ΔΝΤ άνοιξε για δεύτερη φορά παράθυρο αποδοχής λιγότερων μέτρων από την πλευρά του ΔΝΤ. Είχε προηγηθεί η δήλωση Τομσεν που άφηνε ανοικτό το ενδεχόμενο διόρθωσης στη χαμηλή εκτίμηση του ΔΝΤ ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα περιοριστεί στο 0,9% του ΑΕΠ για το 2016. Στην έκθεση του Συμβουλίου, ασκείται συγκεκριμένη κριτική για τις παραδοχές που έκανε το ΔΝΤ προκειμένου να καταλήξει σε αυτό το συμπέρασμα:
1. Το ΔΝΤ αναγνωρίζει ότι πολύ μικρό τμήμα από την υπερ-απόδοση των εσόδων θα μεταφερθεί και στα επόμενα χρόνια χαρακτηρίζοντας την υπεραπόδοση ως «εφάπαξ» κάτι που «στερείται τεχνικής βάσης»
2. Οι προβλέψεις υποτιμούν τις αποδόσεις παραμετρικών μέτρων που ελήφθησαν το 2015 και το 2016 (π.χ φόροι στα καύσιμα, στα τσιγάρα κλπ)
3. Στο σκέλος των δαπανών, το ΔΝΤ προβλέπει ότι τα ανώτατα όρια δαπανών δεν θα γίνουν σεβαστά με αποτέλεσμα να παρατηρηθεί υπέρβαση 1,3% του ΑΕΠ μέχρι το 2018: «Αυτή η παραδοχή αντιβαίνει στα πρότυπα του ΔΝΤ που θεωρούν πως οι λειτουργικές δαπάνες θα αυξηθούν ανάλογα με τον πληθωρισμό και ότι τα ανώτατα όρια του προϋπολογισμού θα πρέπει να τηρούνται» αναφέρεται στην έκθεση σύμφωνα με τα όσα επισημαίνει το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων
4. "Οι προβλέψεις του ΔΝΤ δεν λαμβάνουν υπόψη τα πρόσφατα στοιχεία για την εκτέλεση του προϋπολογισμού, τα οποία προσδιορίζουν μια σημαντική υπεραπόδοση το 2016, και η οποία είναι πιθανό να μεταφερθεί εν μέρει στο 2017 και το 2018.
5. Για τις συντάξεις αναφέρεται ότι η έκθεση του ΔΝΤ υποβαθμίζει το μέγεθος των συνταξιοδοτικών μεταρρυθμίσεων που εγκρίθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος. Λαμβάνοντας όλα τα στοιχεία υπόψη, η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος θα δημιουργήσει συνολική καθαρή εξοικονόμηση ύψους 1,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2018 και 2,6% του ΑΕΠ μέχρι το 2026
6. Το ΔΝΤ αναθεώρησε προς τα κάτω τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και τις προοπτικές του πληθωρισμού από το Μάιο του 2016 κατά μισή εκατοστιαία μονάδα του ΑΕΠ ετησίως. Η αναθεώρηση του ετήσιου ρυθμού αύξησης επιδεινώνει το λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ κατά σχεδόν 40% το 2060. «Δεν είναι σαφές ποιες εξελίξεις κατά τους τελευταίους έξι μήνες θα υποστηρίξουν μια τέτοια σημαντική αλλαγή στη μακροπρόθεσμη προοπτική».
7. Οι παραδοχές σχετικά με τις ιδιωτικοποιήσεις έχουν παραμείνει αμετάβλητες σε πολύ συντηρητικά επίπεδα. Το ΔΝΤ επίσης, εξακολουθεί να προϋποθέτει την ανάγκη των 10 δισ. ευρώ για την πρόσθετη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών το 2018. «Η έκθεση δεν παρέχει μια δικαιολογία για αυτή την υπόθεση».
Αν κατά το σημερινό Eurogroup αποφασιστεί η επιστροφή των κλιμακίων στην Αθήνα μέσα στην εβδομάδα, τότε θα επιδιωχθεί να κλείσουν τα προαπαιτούμενα της β’ αξιολόγησης (σ.σ η ελληνική πλευρά θα δεχτεί κριτική για το γεγονός ότι δεν έχει τηρήσει τα συμφωνηθέντα) και να επέλθει η πλήρης συμφωνία έως το Eurogroup της 20ης Μαρτίου αν όχι νωρίτερα σε ένα έκτακτο Eurogroup.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου