Τετάρτη 15 Μαΐου 2013

Αναλυτικά τα βασικά σημεία της νέας εγκυκλίου που ανοίγει τους τραπεζικούς λογαριασμούς, σε πρώτη φάση μέχρι και το 2011 - Παραδείγματα Όλες οι νέες μέθοδοι ελέγχου των εισοδημάτων από τις φορολογικές αρχές


Αναλυτικά τα βασικά σημεία της νέας εγκυκλίου που ανοίγει τους τραπεζικούς λογαριασμούς, σε πρώτη φάση μέχρι και το 2011 - Παραδείγματα

Όλες οι νέες μέθοδοι ελέγχου των εισοδημάτων από τις φορολογικές αρχές

Του Απόστολου Αλωνιάτη*
Πριν από 15 μήνες δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της κυβέρνησης ο νόμος 4038/2.2.2012.
Με την παράγραφο 14 του άρθρου 4 του νόμου, αυτού προστέθηκε νέο άρθρο με το οποίο πέρα από τον έλεγχο από το γραφείο που μπορούν να κάνουν οι ελεγκτικές υπηρεσίες, θα μπορούν να κάνουν έλεγχο και με «Έμμεσες τεχνικές ελέγχου».
Οι τεχνικές αυτές  ουσιαστικά βάζουν στο «μικροσκόπιο» των φορολογικών υπηρεσιών κάθε στοιχείο για τα έσοδα κάθε πηγής και τις δαπάνες πάσης φύσεως του φορολογουμένου, της ή του συζύγου και των προστατευόμενων μελών του, ενώ οι πραγματοποιούμενοι έλεγχοι θα μπορούν να γίνουν και για παλαιότερα έτη. Για τον προσδιορισμό του εισοδήματος των φορολογουμένων θα αξιοποιούνται έτσι καταθέσεις σε τράπεζες, δαπάνες, κινητή και ακίνητη περιουσία.
Επειδή η σχετική εγκύκλιος αφορά νόμο του 2012, άρα περιλαμβάνει για τον φορολογούμενο τη χρήση του 2011, δίνει σε πρώτη φάση τη δυνατότητα στις φορολογικές αρχές να ελέγξουν κινήσεις τραπεζικών λογαριασμών μέχρι και το 2011.
Παράδειγμα
Φορολογούμενος κατά την χρήση 2011 έχει δηλώσει έσοδα 20.000 ευρώ και από τον έλεγχο προέκυψε ότι οι δαπάνες που πραγματοποίησε στην χρήση είναι:
- 1.200 ευρώ για να εξοφλήσει λογαριασμούς ρεύματος
 - 1.500 ευρώ για να πληρώσει λογαριασμούς κινητής και σταθερής τηλεφωνίας
 - 8.000 ευρώ για δίδακτρα ιδιωτικών σχολείων για τα παιδιά του
 - 2.000 ευρώ για αμοιβές γιατρών λόγω επισκέψεων και εξετάσεων
 - 5.000 ευρώ για ασφάλιστρα ζωής
 - 7.800 ευρώ για την εξόφληση δανείων και πιστωτικών καρτών
 - 6.000 ευρώ για ενοίκια κύριας και 3.600 για ενοίκιο  κατοικίας του προστατευόμενου τέκνου που σπουδάζει σε άλλη πόλη.
 - 5.000 ευρώ σε μετρητά για λοιπές δαπάνες αγοράς αγαθών και παροχής υπηρεσιών. Το ποσό αυτό αναγράφεται στον κωδικό της φορολογικής δήλωσης όπου δηλώνεται η αξία των αποδείξεων που καλύπτουν το αφορολόγητο όριο.
- υπήρχαν και χρηματικές καταθέσεις που δεν δικαιολογούνται 6.000 ευρώ.
Συνολικά έχει δαπάνες και καταθέσεις 46.100 ευρώ.
Σε αυτή την περίπτωση, η αρμόδια ελεγκτική αρχή θα πρέπει να στείλει τον φορολογούμενο σε έλεγχο και να προσδιορίσει το φορολογητέο του εισόδημα με τις «έμμεσες τεχνικές ελέγχου».
Οι μέθοδοι
Σύμφωνα με το σχετικό άρθρο (67Β του ν.2238/1994), οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου είναι:
«1. Ο προσδιορισμός των αποτελεσμάτων με έλεγχο μπορεί να διενεργείται και με την εφαρμογή μιας ή περισσοτέρων από τις κατωτέρω τεχνικές ελέγχου:
α) της αρχής των αναλογιών,
β) της ανάλυσης ρευστότητας του φορολογούμενου,
γ) της καθαρής θέσης του φορολογούμενου,
δ) της σχέσης της τιμής πώλησης προς το συνολικό όγκο κύκλου εργασιών, και
ε) το ύψος των τραπεζικών καταθέσεων και των δαπανών σε μετρητά.
Με τις πιο πάνω τεχνικές μπορούν να προσδιορίζονται τα ακαθάριστα έσοδα, οι εκροές του επιτηδευματία, τα φορολογητέα κέρδη και ο οφειλόμενος Φόρος Προστιθέμενης Αξίας, βάσει των γενικά παραδεκτών αρχών και
τεχνικών της Ελεγκτικής».  
Χθες, δόθηκε στη δημοσιότητα η πρώτη απόφαση (ΔΕΣ Α 1077357 ΕΞ 10.5.2013), που αφορά τον έλεγχο με τις «έμμεσες τεχνικές ελέγχου», των φυσικών προσώπων, είτε αυτά είναι μισθωτοί και συνταξιούχοι, είτε είναι πρόσωπα υπόχρεα απεικόνισης συναλλαγών (επιτηδευματίες με ατομική επιχείρηση και ελεύθεροι επαγγελματίες).
Σύμφωνα με την απόφαση, ο προσδιορισμός των αποτελεσμάτων του ελέγχου θα γίνεται με τις παρακάτω μεθόδους:
• της ανάλυσης ρευστότητας (source and application of funds method),
• της καθαρής θέσης (net worth method) και
• των τραπεζικών καταθέσεων και δαπανών σε μετρητά (bank deposits and cash expenditure method)
Οι ανωτέρω τεχνικές εφαρμόζονται στη διαδικασία του τακτικού ελέγχου για τον προσδιορισμό του πραγματικού φορολογητέου  εισοδήματος στις περιπτώσεις που α) υφίσταται αδικαιολόγητος πλουτισμός (περιουσιακά στοιχεία), β) πραγματοποιούνται δαπάνες οι οποίες δεν δικαιολογούνται από τα δηλωθέντα εισοδήματα του φορολογούμενου φυσικού προσώπου (ατομικά ή και οικογενειακά), γ) υπάρχουν βάσιμες υποψίες ή πληροφορίες ότι το πραγματικό εισόδημα είναι μεγαλύτερο από το δηλωθέν.
Τεχνική ανάλυσης ρευστότητας (source and application of funds method)
Η τεχνική προσδιορίζει φορολογητέο  εισόδημα αναλύοντας, τα έσοδα (φορολογητέα και μη), τις αγορές και δαπάνες (επαγγελματικές, ατομικές και οικογενειακές) και τις αυξήσεις και μειώσεις των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων (επαγγελματικών, ατομικών και οικογενειακών) του ελεγχόμενου.
Κατά την τεχνική αυτή δημιουργείται ισοζύγιο με δύο βασικές στήλες: «Πηγές Κεφαλαίων/Εσόδων» και «Αναλώσεις Κεφαλαίων/Εσόδων».
Στην πρώτη στήλη Πηγές Κεφαλαίων/Εσόδων περιλαμβάνονται τα κάθε μορφής έσοδα που έχουν εισπραχθεί στην διάρκεια της ελεγχόμενης χρήσης, των οποίων αποδεικνύεται η πραγματοποίηση και η νομιμότητα των συναλλαγών.
Στη δεύτερη στήλη Αναλώσεις Κεφαλαίων/Εσόδων περιλαμβάνονται όλες οι πραγματοποιηθείσες αναλώσεις σε μετρητά, κατά τη διάρκεια της ελεγχόμενης χρήσης.
Εάν η διαφορά μεταξύ στήλης «Αναλώσεις Κεφαλαίων/Εσόδων» και στήλης «Πηγές Κεφαλαίων/Εσόδων», είναι μεγαλύτερη του μηδενός θεωρείται μη δηλούμενο  εισόδημα και εφόσον δεν αιτιολογείται υπόκειται σε φορολόγηση. Εάν η διαφορά είναι μικρότερη του μηδενός , τότε δεν υπάρχει πρόβλημα.
Τεχνική καθαρής θέσης του φορολογούμενου (net worth method)
Η τεχνική αυτή αναδημιουργεί το οικονομικό ιστορικό του ελεγχόμενου και προσδιορίζει φορολογητέο  εισόδημα H Oλαμβάνοντας υπόψη όλα τα περιουσιακά στοιχεία και τα διαθέσιμα κεφάλαια προσωπικά, οικογενειακά ή επαγγελματικά (ενεργητικό), τις υποχρεώσεις προσωπικές, οικογενειακές ή επαγγελματικές (παθητικό), τις ατομικές, οικογενειακές και επαγγελματικές δαπάνες ως και τα εισοδήματα από λοιπές πηγές (ατομικά και οικογενειακά).
Κατά την τεχνική αυτή δημιουργείται ο Πίνακας Ενεργητικού και Παθητικού για όλα τα ελεγχόμενα έτη με έτος βάσης το αμέσως προηγούμενο από το πρώτο ελεγχόμενο έτος. Στο Ενεργητικό περιλαμβάνονται όλα τα περιουσιακά στοιχεία και οι καταθέσεις σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα  κατά την έναρξη και λήξη εκάστου έτους. Στο Παθητικό περιλαμβάνονται οι αντίστοιχες Υποχρεώσεις. Η διαφορά Ενεργητικού-Παθητικού αποτελεί την Καθαρή Θέση εκάστου έτους.
Από την καθαρή Θέση λήξης κάθε διαχειριστικής περιόδου αφαιρείται η καθαρή θέση έναρξης.
Οι αυξήσεις/μειώσεις της Καθαρής Θέσης αναπροσαρμόζονται με τις περιπτώσεις απόκτησης περιουσιακών στοιχείων άνευ ανταλλάγματος (αιτία θανάτου, δωρεάς, γονικής παροχής, προίκας, κερδών από τυχερά παίγνια, ανταλλαγής) και τις περιπτώσεις εκποίησης αυτών, με τις ατομικές και οικογενειακές δαπάνες κάθε είδους, και συγκρίνονται με τα δηλωθέντα εισοδήματα. Το βάρος της απόδειξης για τις πιο πάνω περιπτώσεις φέρει ο φορολογούμενος.
Οι προκύπτουσες διαφορές θεωρούνται μη δηλούμενο  εισόδημα και εφόσον δεν αιτιολογούνται υπόκεινται σε φορολόγηση.
Το βάρος της απόδειξης για τις πιο πάνω περιπτώσεις φέρει ο φορολογούμενος.
Τεχνική τραπεζικών καταθέσεων και δαπανών σε μετρητά (bank deposits and cash expenditure method)
Η τεχνική αυτή προσδιορίζει φορολογητέο  εισόδημα παρακολουθώντας την κίνηση των (διαθεσίμων) κεφαλαίων του φορολογούμενου, είτε με την κατάθεση αυτών σε χρηματοπιστωτικούς λογαριασμούς, είτε με την ανάλωσή τους σε διάφορες συναλλαγές με χρήση μετρητών. Αναλύει τις συνολικές καταθέσεις και τα διαθέσιμα σε χρηματοπιστωτικούς λογαριασμούς και τις αγορές και δαπάνες σε μετρητά τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε οικογενειακό επίπεδο κατά τη διάρκεια της ελεγχόμενης χρήσης και τα συγκρίνει με τα συνολικά δηλωθέντα έσοδα.
Κατά την τεχνική αυτή από τις συνολικές τραπεζικές καταθέσεις της ελεγχόμενης χρήσης αφαιρούνται τα κατατεθειμένα ποσά που αφορούν μη υποκείμενα σε φορολογία έσοδα όπως εκταμιεύσεις δανείων, συμψηφιστικές κινήσεις και λοιπές πράξεις που δεν αποτελούν καθαρές καταθέσεις.
Στο Υπόλοιπο των καθαρών τραπεζικών καταθέσεων προστίθενται όλες οι καταβολές σε μετρητά για αγορές, δαπάνες (προσωπικές ή επαγγελματικές) και λοιπές συναλλαγές και αφαιρούνται τα μη υποκείμενα σε φορολογία έσοδα που δεν κατατέθηκαν σε λογαριασμούς. Το νέο Υπόλοιπο αναμορφώνεται με τις αυξήσεις/ μειώσεις των εισπρακτέων λογαριασμών/απαιτήσεων και των πληρωτέων λογαριασμών/υποχρεώσεων και συγκρίνεται με το συνολικό δηλωθέν  εισόδημα.
Η προκύπτουσα διαφορά θεωρείται μη δηλούμενο εισόδημα και εφόσον δεν αιτιολογείται υπόκειται σε φορολόγηση.
Για την κατανόηση των στοιχείων που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό και την επαλήθευση των εισοδημάτων με τις έμμεσες τεχνικές ελέγχου ας αναλύσουμε κάποιες έννοιες, όπως αυτές δίνονται από την ίδια τη εγκύκλιο του υπουργείου οικονομικών:
Καταθέσεις σε/Αναλήψεις από προσωπικούς και επαγγελματικούς λογαριασμούς σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Καταθέσεις σε/ Αναλήψεις από χρηματοπιστωτικά  ιδρύματα (κάθε μορφής στην Ελλάδα ή το Εξωτερικό), του φορολογούμενου, της συζύγου, ως και των προστατευόμενων μελών αυτών (λογαριασμοί προσωπικοί και επαγγελματικοί). Περιπτώσεις κοινών λογαριασμών καταλογίζονται στον πραγματικό δικαιούχο ο οποίος καθορίζεται με βάση τις πραγματικές περιστάσεις και τη φύση των συναλλαγών. Εφόσον αυτό δεν είναι δυνατό, τα ποσά κατανέμονται ποσοστιαία ανάλογα με τον αριθμό των συνδικαιούχων.
Περιουσιακά στοιχεία.  Περιουσιακά στοιχεία (κινητή και ακίνητη περιουσία οποιασδήποτε μορφής) του φορολογουμένου, της συζύγου και των προστατευομένων μελών αυτών στην Ελλάδα ή στο Εξωτερικό. Η αποτίμηση κατά το χρόνο απόκτησης γίνεται με βάση την αξία κτήσης ή το κόστος κατασκευής  προσαυξημένη με την αξία/κόστος τυχόν προσθηκών ή βελτιώσεων. Στα περιουσιακά στοιχεία περιλαμβάνονται και οι τυχόν υπάρχουσες απαιτήσεις  έναντι τρίτων.
Προστατευόμενα μέλη. Τα πρόσωπα που ορίζονται στο άρθρο 7 του ΚΦΕ, δηλαδή:
α) Ο ή η σύζυγος που δεν έχει φορολογούμενο εισόδημα.
β) Τα ανήλικα άγαμα τέκνα.
γ) Τα ενήλικα άγαμα τέκνα τα οποία δεν έχουν υπερβεί το εικοστό πέμπτο έτος της ηλικίας τους και σπουδάζουν σε αναγνωρισμένες σχολές ή σχολεία του εσωτερικού ή εξωτερικού, καθώς και εκείνα τα οποία παρακολουθούν δημόσια ή ιδιωτικά ινστιτούτα επαγγελματικής κατάρτισης στο εσωτερικό. (Ειδικά, για τα τέκνα του προηγούμενου εδαφίου, καθώς και για τα τέκνα που δεν σπουδάζουν, το χρονικό διάστημα κατά το οποίο θεωρούνται προστατευόμενα μέλη παρατείνεται μέχρι και δύο έτη, εφόσον κατά τα έτη αυτά είναι εγγεγραμμένα στα μητρώα ανέργων του Ο.Α.Ε.Δ.).
δ) Τα άγαμα τέκνα τα οποία δεν υπάγονται στην προηγούμενη περίπτωση, εφόσον υπηρετούν τη στρατιωτική τους θητεία.
ε) Τα τέκνα που είναι άγαμα ή διαζευγμένα ή τελούν σε κατάσταση χηρείας, εφόσον παρουσιάζουν αναπηρία 67% και πάνω.
στ) Οι ανιόντες και των δύο συζύγων.
ζ) Οι αδελφοί και οι αδελφές και των δύο συζύγων που είναι άγαμοι ή διαζευγμένοι ή τελούν σε κατάσταση χηρείας, εφόσον παρουσιάζουν αναπηρία 67% και πάνω.
η) Οι ανήλικοι ορφανοί από πατέρα και μητέρα, συγγενείς μέχρι τον τρίτο βαθμό οποιουδήποτε από τους συζύγους.
Δαπάνες.  Δαπάνες πάσης φύσεως που πραγματοποιούνται από τον ελεγχόμενο, τον/την σύζυγό του και τα προστατευόμενα μέλη αυτών. Σε περίπτωση όπου είναι δεδομένη η πραγματοποίηση της δαπάνης, αλλά δεν είναι γνωστό το ποσό που καταβλήθηκε και δεν παρέχονται στοιχεία από το φορολογούμενο για το ύψος του, το ποσό δαπάνης προσδιορίζεται με βάσει στοιχεία που διαθέτει ο Προϊστάμενος της Ελεγκτικής υπηρεσίας.
Υποκείμενος στις διατάξεις του ΚΦΑΣ. Το φυσικό πρόσωπο σύμφωνα με το άρθρο 2 του Κ.Β.Σ. ή σύμφωνα με το άρθρο 1 του Κ.Φ.Α.Σ.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 του Κ.Φ.Α.Σ., υποκείμενα φυσικά πρόσωπα είναι κάθε ημεδαπό πρόσωπο που ασκεί δραστηριότητα στην ελληνική επικράτεια και αποβλέπει στην απόκτηση εισοδήματος από εμπορική ή βιομηχανική ή βιοτεχνική ή γεωργική επιχείρηση ή από ελευθέριο επάγγελμα ή από οποιαδήποτε άλλη επιχείρηση και έχει τις υποχρεώσεις του Κ.Φ.Α.Σ. σχετικά με την τήρηση βιβλίων,
έκδοση στοιχείων και υποβολή δεδομένων για διασταύρωση. Επίσης και κάθε αλλοδαπό πρόσωπο που αποκτά πραγματική - φυσική επαγγελματική εγκατάσταση στην ελληνική επικράτεια ή ασκεί δραστηριότητα στην ελληνική επικράτεια αποβλέποντας στην απόκτηση εισοδήματος από εμπορική ή βιομηχανική ή βιοτεχνική ή γεωργική επιχείρηση ή από ελευθέριο επάγγελμα ή από οποιαδήποτε άλλη επιχείρηση.
 Υπαγόμενοι – Πεδίο εφαρμογής
Στον τρόπο και τη διαδικασία ελέγχου που ορίζεται με την απόφαση αυτή, υπάγονται:
Οι ανέλεγκτες υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων, για τις οποίες ισχύει μία ή περισσότερες από τις κατωτέρω περιπτώσεις:
α) υφίσταται αδικαιολόγητος πλουτισμός (περιουσιακά στοιχεία και καταθέσεις)
β) παρουσιάζονται μεγάλες δαπάνες που δεν δικαιολογούνται από τα δηλωθέντα εισοδήματα του φορολογούμενου φυσικού προσώπου (ατομικά και οικογενειακά) ή/και της επιχείρησης στην οποία μπορεί να συμμετέχει,
γ) τα δηλωθέντα εισοδήματα από άσκηση ατομικής επιχείρησης ή ελευθερίου επαγγέλματος δεν αποκλίνουν σημαντικά από το εκάστοτε αφορολόγητο όριο. Στην περίπτωση αυτή εντάσσονται και φυσικά πρόσωπα μέλη εταιρειών (οποιασδήποτε μορφής) με ζημιογόνα αποτελέσματα.
δ) δεν τηρούνται ή δεν επιδεικνύονται τα βιβλία και τα στοιχεία ΚΒΣ/ΚΦΑΣ,
ε) υφίστανται πληροφορίες για παράνομα ή/και αδήλωτα εισοδήματα/αγορές/ δαπάνες (επαγγελματικές, ατομικές, οικογενειακές).
Στις πιο πάνω υποθέσεις περιλαμβάνονται και αυτές για τις οποίες μία ή περισσότερες πηγές εισοδήματος (του φορολογούμενου ή της συζύγου) παραμένουν ανέλεγκτες.
Ενέργειες της ΓΓΠΣ
Σύμφωνα με την απόφαση, η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων θα συγκεντρώνει πληροφορίες και στοιχεία τόσο από υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών όσο και από τρίτες πηγές και θα τα παρέχει στον έλεγχο. Μάλιστα θα καταχωρεί σε βάση δεδομένων τα οριστικοποιημένα βάσει ελέγχου περιουσιακά στοιχεία του ελεγχόμενου.
Κατά τον έλεγχο των υποθέσεων θα πραγματοποιούνται επαληθεύσεις και θα αξιοποιούνται τα στοιχεία από τους φακέλους των ΔΟΥ, από τη ΓΓΠΣ, το ΣΔΟΕ, τη Διεύθυνση Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων(ΔΟΣ), το σύστημα Vies, την Οικονομική Αστυνομία, τα Λιμεναρχεία και από κάθε άλλη υπηρεσία τα στοιχεία της οποίας θεωρούνται ότι συμβάλλουν στην ελεγκτική διαδικασία. Η συλλογή και αξιοποίηση των πιο πάνω στοιχείων θα μπορεί να γίνεται μέσω του πληροφοριακού συστήματος Elenxis.
Να υπενθυμίσουμε εδώ ότι ήδη με διάφορες αποφάσεις του υπουργείου οικονομικών, τα πιστωτικά ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένων και των υποκαταστημάτων αλλοδαπών πιστωτικών ιδρυμάτων, τα χρηματοδοτικά ιδρύματα, οι φορείς εκκαθάρισης συναλλαγών με χρήση καρτών πληρωμών και τα ιδρύματα πληρωμών που λειτουργούν στην Ελλάδα, τα Ελληνικά Χρηματιστήρια ΑΕ, τα ιδιωτικά θεραπευτήρια, τα δημόσια θεραπευτήρια και οι κλινικές των ταμείων ασφάλισης, οι επιχειρήσεις ιδιωτικής ασφάλισης, τα ταμεία κύριας και επικουρικής ασφάλισης, οι εταιρείες σταθερής και κινητής τηλεφωνίας, οι πάροοχοι ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και οι εταιρείες ύδρευσης, υποχρεούνται να διαβιβάζουν στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων (Γ.Γ.Π.Σ.) του Υπουργείου Οικονομικών αρχεία με στοιχεία οικονομικού και φορολογικού ενδιαφέροντος, σε εφαρμογή σχετικής διάταξης του ν.3842/2010.
Έτσι με απόφαση του 2012 (ΠΟΛ.1077/26.3.2012) έχουν ζητηθεί στοιχεία από τράπεζες και πιστωτικά ιδρύματα, ασφαλιστικά ταμεία, εταιρίες ασφάλισης, εταιρίες ηλεκτρισμού, ύδρευσης και τηλεφωνίας, δημόσια και ιδιωτικά θεραπευτήρια και κλινικές καθώς και από υπηρεσίες, νομικά πρόσωπα και οργανώσεις (ΠΟΛ.1195/2012), όπως τα λοιπά ιδιωτικά εκπαιδευτήρια κάθε βαθμίδας που λειτουργούν νόμιμα στη χώρα (πανεπιστήμια, κολλέγια, παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων, φροντιστήρια μέσης εκπαίδευσης, πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, ξένων γλωσσών, ιδιαιτέρων μαθημάτων, εισαγωγικών εξετάσεων και πιστοποιήσεων γενικά, ιδιωτικά ΙΕΚ, εργαστήρια ελευθέρων σπουδών, ινστιτούτα σπουδών, επαγγελματικές σχολές και τεχνικές σχολές).
Οι ελεγκτές μπορούν να ζητούν πληροφορίες ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες της ελεγχόμενης υπόθεσης και από τρίτους ή λοιπούς φορείς κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του ΚΦΕ (της παραγράφου 1 του άρθρου 66 του Ν. 2238/1994, η οποία καθορίζει ότι «1. Ο προϊστάμενος της ελεγκτικής υπηρεσίας ελέγχει την ακρίβεια των επιδιδόμενων δηλώσεων και προβαίνει σε έρευνα για την εξακρίβωση των υπόχρεων που δεν έχουν υποβάλει δήλωση. Για το σκοπό αυτό δικαιούται:
α. Να καλεί εγγράφως τον υπόχρεο, ανεξάρτητα αν έχει υποβάλει ή όχι φορολογική δήλωση, να δώσει μέσα σε τακτή και σύντομη προθεσμία, είτε αυτοπροσώπως είτε με εντολοδόχο που ορίζεται με δήλωσή του προς την  ελεγκτική υπηρεσία, τις αναγκαίες διευκρινίσεις και να προσκομίσει κάθε λογαριασμό και κάθε στοιχείο που είναι χρήσιμο για τον καθορισμό του εισοδήματος.
β. Να ζητεί από κάθε φορέα της Γενικής Κυβέρνησης, όπως αυτή ορίζεται στο άρθρο 1Β του Ν. 2362/1995 (Φ.Ε.Κ. 247/Α'), που έχει προστεθεί με το άρθρο 2 του Ν. 3871/2010 (Φ.Ε.Κ. 141/Α'), κάθε χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, ιδιωτική επιχείρηση και γενικά από κάθε οργάνωση επαγγελματική, εμπορική, βιομηχανική, γεωργική κ.λπ. οποιαδήποτε πληροφορία θεωρεί αναγκαία για τη διευκόλυνση του ελεγκτικού έργου του, οι οποίοι υποχρεούνται να την παρέχουν. Για την εκπλήρωση της υποχρέωσης αυτής, οποιασδήποτε μορφής γενικό ή ειδικό απόρρητο αίρεται με πράξη του Εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος, μετά από αίτημα του οργάνου που διενεργεί τον έλεγχο και σύμφωνη γνώμη του προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης Φορολογικών Ελέγχων.
γ. Να καλεί οποιοδήποτε πρόσωπο και να ζητεί από αυτό τις πληροφορίες που είναι αναγκαίες για τη διευκόλυνση του ελεγκτικού έργου του και οι οποίες δίνονται εγγράφως.
δ. Να ενεργεί, είτε ο ίδιος είτε ο οριζόμενος με έγγραφη εντολή του υπάλληλος της ελεγκτικής υπηρεσίας ή άλλος δημόσιος υπάλληλος ή άλλη αρχή, οποιαδήποτε επιτόπια εξέταση που θα κρίνει αναγκαία και ειδικά, προκειμένου για υπόχρεους που υπάγονται στις διατάξεις του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων και σύμφωνα με αυτές.
ε. Να ενεργεί, είτε ο ίδιος είτε ο οριζόμενος με έγγραφη εντολή του υπάλληλος της ελεγκτικής υπηρεσίας, ελεγκτικές επαληθεύσεις στα βιβλία και στοιχεία επιτηδευματία αρμοδιότητας άλλου προϊσταμένου Δ.Ο.Υ., που έχει την έδρα του στην ίδια πόλη ή στον ίδιο νομό, για να διαπιστώνει την ακρίβεια των δεδομένων των στοιχείων και βιβλίων επιτηδευματία ο οποίος υπάγεται στη δική του ελεγκτική αρμοδιότητα, καλώντας τον
επιτηδευματία να προσκομίσει τα ζητούμενα βιβλία και στοιχεία στα γραφεία της ελεγκτικής υπηρεσίας.
Ο έλεγχος του άλλου επιτηδευματία περιορίζεται στη διαδικασία διασταύρωσης στοιχείων που φέρεται ως εκδότης ή λήπτης αυτών, με τα δεδομένα των βιβλίων και στοιχείων του. Στον έλεγχο αυτό δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις των παραγράφων 3 και 4 του άρθρου 36 του Π.Δ. 186/1992 (Φ.Ε.Κ. 84/Α').».
Αν ο φορολογούμενος είναι φυσικό πρόσωπο που υπόκεινται στις διατάξεις του ΚΦΑΣ (επιτηδευματίας ή ελεύθερος επαγγελματίας), ο έλεγχος πέρα από τα παραπάνω στοιχεία πραγματοποιεί και έλεγχο στα βιβλία και στοιχεία του ελεγχόμενου.
Επιλογή υποθέσεων
Οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου εφαρμόζονται επί υποθέσεων που επιλέγονται σύμφωνα με  τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις για διενέργεια τακτικού ελέγχου.
Επιλογή μεθόδου ελέγχου
Σύμφωνα με την απόφαση που δημοσιοποιήθηκε, σε κάθε περίπτωση εφαρμόζεται η έμμεση τεχνική ελέγχου που κρίνεται προσφορότερη για το δημόσιο συμφέρον (ήτοι εφαρμόζουμε όλες τις μεθόδους και ελέγχουμε τον φορολογούμενο με αυτή που δίνει το μεγαλύτερο φόρο για το κράτος;;;;).
Διαδικασία-Βήματα Ελέγχου
1) Ο έλεγχος διενεργείται ύστερα από έγγραφη εντολή του προϊσταμένου της αρμόδιας ελεγκτικής υπηρεσίας.
2) Η εντολή κοινοποιείται στο φορολογούμενο.
3) Οι ελεγκτές συγκεντρώνουν τις δηλώσεις και τα στοιχεία που αναφέρθηκαν παραπάνω,    για όλους τους ελεγχόμενους (υποκείμενους ή μη στις διατάξεις του ΚΦΑΣ).
4) Πραγματοποιούνται οι ελεγκτικές επαληθεύσεις επί των βιβλίων και στοιχείων (στις περιπτώσεις υποκείμενων στις διατάξεις του ΚΦΑΣ).
5) Εφόσον συντρέχει μία ή περισσότερες εκ των περιπτώσεων δηλαδή υφίσταται αδικαιολόγητος πλουτισμός (περιουσιακά στοιχεία και καταθέσεις), β) παρουσιάζονται μεγάλες δαπάνες που δεν δικαιολογούνται από τα δηλωθέντα εισοδήματα του φορολογούμενου φυσικού προσώπου (ατομικά και οικογενειακά) ή/και της επιχείρησης στην οποία μπορεί να συμμετέχει, γ) τα δηλωθέντα εισοδήματα από άσκηση ατομικής επιχείρησης ή ελευθερίου επαγγέλματος δεν αποκλίνουν σημαντικά από το εκάστοτε αφορολόγητο όριο. Στην περίπτωση αυτή εντάσσονται και φυσικά πρόσωπα μέλη εταιρειών (οποιασδήποτε μορφής) με ζημιογόνα αποτελέσματα, εφαρμόζονται  έμμεσες τεχνικές ελέγχου.
6) Εκδίδεται το ειδικό σημείωμα Έμμεσων Τεχνικών με τις βάσει ελέγχου διαφορές και το βάσει ελέγχου προσδιοριζόμενο εισόδημα.
7) Συντάσσεται έκθεση τακτικού ελέγχου φορολογίας εισοδήματος στην οποία τεκμηριώνεται η εφαρμογή των έμμεσων τεχνικών ελέγχου λόγω συνδρομής μίας ή περισσοτέρων περιπτώσεων φοροδιαφυγής ή πλουτισμου, όπως προαναφέρθηκαν  και αιτιολογούνται αναλυτικά και με σαφήνεια οι  προκύπτουσες διαφορές προς καταλογισμό.
8) Εκδίδονται φύλλα ελέγχου φορολογίας εισοδήματος.
9) Πραγματοποιείται έλεγχος ΦΠΑ και λοιπών φορολογικών αντικειμένων.
10) Συντάσσονται εκθέσεις ελέγχου και εκδίδονται πράξεις ή φύλλα ελέγχου προς καταλογισμό λοιπών φορολογικών υποχρεώσεων που προκύπτουν βάσει των αποτελεσμάτων από την εφαρμογή των έμμεσων τεχνικών ελέγχου και των γενικών φορολογικών διατάξεων.
Ειδικό Σημείωμα Ελέγχου - Δικαίωμα Ανταπόδειξης φορολογούμενου
Μετά την συγκέντρωση και αξιοποίηση των ευρημάτων του ελέγχου και πριν από τη σύνταξη της σχετικής έκθεσης συντάσσεται ειδικό Σημείωμα ελέγχου με τις προκύπτουσες διαφορές και το συνολικό προσδιοριζόμενο βάσει ελέγχου εισόδημα, το οποίο και κοινοποιείται στο φορολογούμενο ή το νόμιμο εκπρόσωπο αυτού.
Εντός πέντε (5) ημερών από την επίδοση, ο φορολογούμενος μπορεί να προσκομίσει αποδεικτικά στοιχεία προκειμένου να αιτιολογήσει τις προκύπτουσες, με τη χρήση των έμμεσων τεχνικών ελέγχου, διαφορές εισοδήματος.
Οι διαφορές μεταξύ προσδιορισθέντος βάσει ελέγχου και δηλωθέντος καθαρού εισοδήματος  αιτιολογούνται με τεκμηριωμένα στοιχεία που προσκομίζονται από τον φορολογούμενο και δικαιολογούν έσοδα αποκτηθέντα και μη δηλωθέντα σε κάθε ελεγχόμενη χρήση, όπως πωλητήρια συμβόλαια, δηλώσεις φόρου δωρεάς- κληρονομιάς χρημάτων, κέρδη από τυχερά παίγνια γενικά, συμβάσεις δανείων και κάθε σχετικό έγγραφο  το οποίο θα φέρει βεβαία ημερομηνία και στοιχεία νομιμότητας. Για όλες τις πιο πάνω περιπτώσεις θα πρέπει να αποδεικνύεται το πραγματικό στοιχείο της συναλλαγής, όπως η πίστωση των ποσών σε λογαριασμό/ούς του ελεγχόμενου, της συζύγου ή των προστατευόμενων μελών αυτών.
Σε κάθε περίπτωση το βάρος της απόδειξης φέρει ο φορολογούμενος.
Προσδιορισμός καθαρού φορολογητέου εισοδήματος
Η προκύπτουσα διαφορά μεταξύ προσδιοριζόμενου βάσει ελέγχου και δηλωθέντος καθαρού φορολογούμενου εισοδήματος για την ελεγχόμενη χρήση  ή την ελεγχόμενη περίοδο (συνεχείς ελεγχόμενες χρήσεις), καταλογίζεται στη χρήση που αφορά και στις πηγές που ανάγεται εφόσον αυτό τεκμηριώνεται. Στις περιπτώσεις που αυτό δεν είναι δυνατόν  κατανέμεται ισομερώς μεταξύ των ελεγχόμενων χρήσεων.
Στις περιπτώσεις ελέγχου φορολογουμένων υποκείμενων στις διατάξεις του ΚΦΑΣ, τα καθαρά κέρδη προσδιορίζονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του ΚΦΕ και συγκρίνονται με το  προσδιοριζόμενο εισόδημα από την εφαρμογή των έμμεσων τεχνικών ελέγχου. Ως φορολογητέο εισόδημα λαμβάνεται το μεγαλύτερο προσδιοριζόμενο. Στις περιπτώσεις που δεν μπορεί να προσδιοριστεί σαφώς η πηγή προέλευσης του εισοδήματος αυτού, η διαφορά καταλογίζεται ως « προσαύξηση περιουσίας που προέρχεται από άγνωστη ή μη διαρκή ή μη σταθερή πηγή ή αιτία, ο φορολογούμενος μπορεί να κληθεί να αποδείξει είτε την πραγματική πηγή ή αιτία προέλευσής της είτε ότι φορολογείται από άλλες διατάξεις είτε ότι απαλλάσσεται από το φόρο με ειδική διάταξη, προκειμένου αυτό να μην φορολογηθεί ως εισόδημα από υπηρεσίες ελευθερίων επαγγελμάτων της χρήσης κατά την οποία επήλθε η προσαύξηση.»
Κατά τον έλεγχο δήλωσης φορολογίας εισοδήματος στην οποία τυγχάνει και οι δύο σύζυγοι να είναι υποκείμενοι στις διατάξεις του ΚΦΑΣ,  το επιπλέον προσδιοριζόμενο εισόδημα μερίζεται είτε στον ελεγχόμενο που αφορά, εφόσον αυτό προκύπτει σαφώς από την ελεγκτική διαδικασία, είτε και στους δύο κατ’ αναλογία των δηλωθέντων καθαρών κερδών τους.
Σε περίπτωση που ο ελεγχόμενος έχει φορολογηθεί με τις διατάξεις του άρθρου 15 του ΚΦΕ,  η προκύπτουσα διαφορά μεταξύ προσδιοριζόμενου βάσει ελέγχου και δηλωθέντος καθαρού φορολογούμενου εισοδήματος, μειώνεται με το επιπλέον εισόδημα που καταλογίστηκε με βάση τις αντικειμενικές/τεκμαρτές δαπάνες και υπηρεσίες.
Προσδιορισμός Ακαθάριστων Εσόδων
Στις περιπτώσεις ελέγχου φορολογούμενων υποκείμενων στις διατάξεις του ΚΦΑΣ,  τα ακαθάριστα έσοδα προσδιορίζονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του ΚΦΕ και λαμβάνονται υπόψη στον προσδιορισμό των φόρων, τελών και εισφορών στις λοιπές φορολογίες.
Ειδικά στην περίπτωση που το προσδιοριζόμενο, με έμμεσες τεχνικές, καθαρό εισόδημα από άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας είναι μεγαλύτερο των αντίστοιχων δηλωθέντων ακαθαρίστων εσόδων από την άσκηση της δραστηριότητας αυτής, ως ποσό ακαθαρίστων εσόδων λαμβάνεται το προσδιοριζόμενο καθαρό εισόδημα.
Προσδιορισμός Φορολογικών Υποχρεώσεων επί Εισοδήματος
Το συνολικό καθαρό εισόδημα όπως αυτό προσδιορίζεται με τις έμμεσες τεχνικές ελέγχου, χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό λοιπών φορολογικών υποχρεώσεων, όπως η Ειδική Εισφορά Αλληλεγγύης αρθ.29 Ν.3986/2011.
Έλεγχος λοιπών φορολογικών αντικειμένων
Τα ακαθάριστα έσοδα σύμφωνα με τον  Προσδιορισμό  Ακαθαρίστων Εσόδων λαμβάνονται υπόψη για τον καταλογισμό των υποχρεώσεων στις λοιπές φορολογίες.
Ο προσδιορισμός αυτών των υποχρεώσεων πραγματοποιείται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
Επίλυση φορολογικών διαφορών
Κατά την επίλυση των φορολογικών διαφορών ακολουθούνται οι κατά περίπτωση ισχύουσες διατάξεις περί διοικητικής και διαιτητικής επίλυσης αυτών.
Βεβαίωση – καταβολή
Η βεβαίωση και καταβολή των προσδιοριζόμενων φόρων διενεργείται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις σε κάθε φορολογία.
Υποχρεώσεις-Ποινές
Οι διατάξεις του Ν.2523/97 (Ποινολόγιο) εφαρμόζονται σε κάθε περίπτωση επί των διαπιστώσεων και αποτελεσμάτων ελέγχου.
Έκδοση Συμπληρωματικού Φύλλου Ελέγχου
Επί των υποθέσεων που ελέγχονται με την παρούσα απόφαση, επιτρέπεται η έκδοση συμπληρωματικού φύλλου ελέγχου.
Τελειώνοντας αυτή την πρώτη προσέγγιση της εφαρμογής στον έλεγχο των φυσικών προσώπων (μισθωτών, συνταξιούχων , επιτηδευματιών και ελευθέρων επαγγελματιών) των «έμμεσων τεχνικών ελέγχου», θα θέλαμε να σας επισημάνουμε για μία φορά ακόμη ότι θα πρέπει να γίνει σωστά η συμπλήρωση των φορολογικών δηλώσεων του οικονομικού έτους 2013. Η σωστή συμπλήρωση της φορολογικής δήλωσης μπορεί να μας στοιχίσει κάτι παραπάνω (έκτακτη εισφορά αλληλεγγύης) αλλά θα μας απαλλάξει από το να υποστούμε την βάσανο του ελέγχου. Ακόμη, όπως διεξοδικά αναλύσαμε και σε αυτό τα άρθρο, οι ΓΓΠΣ και το υπουργείο οικονομικών διαθέτουν πλέον αρκετά από τα στοιχεία που αποτελούν τεκμήρια ή δαπάνες μας και μπορεί να τα διασταυρώσει με όσα δηλώνουμε στο Ε1.
*Οικονομολόγος - Φοροτεχνικός, Α. Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Οικονομικός Διευθυντής της PROSVASIS AEBE, Συγγραφέας


Πηγή: Όλες οι νέες μέθοδοι ελέγχου των εισοδημάτων από τις φορολογικές αρχές | newmoney.gr http://www.newmoney.gr/article/11294/oles-oi-nees-methodoi-eleghoy-ton-eisodimaton-apo-tis-forologikes-arhes#ixzz2TLUnYjIy

Δεν υπάρχουν σχόλια: